Lijden is Poëzie
We streven allemaal naar liefde en harmonie, naar eenheid. Maar zonder tegenstellingen geen drama. Geen drama, geen kunst.
Gerrit Achterberg werd in 1905 geboren en staat bekend als één van de grootste dichters van Nederland.
Hij was ook een groot lijder. Ik was laatst in het museum ‘Het Dolhuis’ in Haarlem waar hij enige tijd was opgenomen vanwege ‘psychische aandoeningen’. Hij zat namelijk opgesloten omdat hij in 1937 zijn geliefde/hospita (per ongeluk?) doodde en haar dochter verkrachtte.
Dat was even schrikken. Ik kan me nog goed herinneren hoe hij door mijn leraren geroemd werd over zijn prachtig uitgebalanceerde, wiskundig uitgemeten gedichten. Elke letter stond op zijn plek. Elke strofe was precies in de maat. Nooit werd er gerept over zijn ‘tbs-verleden’ en zijn onvermogen om met de werkelijkheid om te gaan. Ik was denk ik zelf nog te jong om de verstrekkende lading te bevatten. Zijn gedichten hebben duidelijk het motief van liefde en dood. En zijn nog steeds even prachtig.
De dood van zijn geliefde heeft hij in meerdere gedichten verwerkt. Dit is een prachtig voorbeeld, een briljant geschreven gedicht:
Thebe
Met leven toegerust voor beiden,
liep ik vannacht de gangen in,
die naar u leiden.
Het ondergronds geburchte droeg
een stilte, die met tegenzin
mijn tred verdroeg.
De muren stonden als verzadigd
van ruige schimmel; lucht en licht,
voorgoed beschadigd,
beten mij niet; de wil alleen
bij u te zijn in ’t jongste gericht
hield mij ter been.
Het labyrinth verliep in schroeven
en eender, blinder cirkeling.
U ten behoeve?
Ik weet niet meer hoe lang ik ging.
Hoe brachten zij, die u begroeven,
zover een ding?
Totdat mijn voeten op u stuiten:
uit een volslagen duisternis
zag ik nog uw ogen open splijten;
uw handen, die ik niet kon tillen,
voelde ik langs het leven strelen,
dat in mij sloeg;
uw mond, in dood verhalen, vroeg.
Een taal waarvoor geen teken is
in dit heelal,
verstond ik voor de laatste maal.
Maar had geen adem meer genoeg
en ben gevlucht in dit gedicht:
noodtrappen naar het morgenlicht
vervaald en veel te vroeg
Note: Thebe is de onderwereld
Back to Buddha
29 november 2011
Geef een reactie